فهرست مطالب

مهندسی عمران - سال پنجاه و یکم شماره 1 (فروردین و اردیبهشت 1398)

نشریه مهندسی عمران
سال پنجاه و یکم شماره 1 (فروردین و اردیبهشت 1398)

  • تاریخ انتشار: 1398/02/01
  • تعداد عناوین: 15
|
  • محمدحسین تقوی پارسا، صفا پیمان* صفحات 3-18
    امروزه برای طراحی سازه های زیرزمینی افزون بر بارهای رایج نظیر زلزله، بارگذاری انفجاری نیز در نظر گرفته می شود. اغلب سازه های زیرزمینی در سراسر جهان دریک عمق ایمن در داخل خاک احداث می گردند. به عمقی از زمین که در آن سازه زیرزمینی تحت اثر نیروهای انفجار آسیبی دریافت ننماید، ایمن اطلاق می شود. علت استفاده از عمق خاک در طراحی و احداث سازه های زیرزمینی بهره هرچه بیشتر از خاصیت تکیه گاهی خاک اطراف سازه و حداقل رساندن نیروی وزن سازه و هم چنین استفاده از خاصیت میرایی خاک جهت کاهش دامنه موج شوک ناشی از انفجار سلاح های نفوذکننده دقیق می باشد. بارگذاری انفجاری این سازه ها معمولا بر اساس روابط و آئین نامه های حاصل از پژوهش های نظری و تجربی انجام می گیرد. از طرفی روش های عددی و استفاده از نرم افزارهای اجزاء محدود نیز در محاسبه بار انفجاری وارد بر این سازه ها رواج پیدا کرده است. در این پژوهش اثرات انفجار مدفون بر روی یک سازه زیرزمینی بتن مسلح به روش عددی و تحلیلی بررسی شده است. شبیه سازی عددی با استفاده از نرم افزار اجزاء محدود اتوداین انجام گرفته است. به منظور تحلیل نحوه بارگذاری انفجاری و پاسخ سازه زیرزمینی، اثر وزن ماده منفجره و عمق دفن سازه مورد بررسی قرار گرفته است. به علاوه نتایج عددی نیز با روابط ارائه شده در منابع معتبر علمی و دستورالعمل کشور امریکا برای طراحی این نوع از سازه ها مقایسه گردیده است. در انتها با توجه به نتایج پژوهش انجام گرفته در راستای بهبود بارگذاری سازه های مذکور تحت اثر انفجار در داخل خاک در طراحی ها، پیشنهاد می گردد از اعمال ضریب افزایشی به چنین بارهایی اجتناب شود.
    کلیدواژگان: سازه زیرزمینی، بارگذاری انفجاری، انفجار مدفون، پارامترهای شوک زمینی، شبیه سازی عددی، اتوداین
  • سعید غفارپور جهرمی*، اصغر وطنی اسکویی، سما کارخانه صفحات 19-28
    تجربیات به دست آمده از تخریب زلزله های اخیر نشان دهنده اهمیت شکل و هندسه توپوگرافی سطحی بر وسعت و شدت خرابی ساختمان ها و توزیع مکانی آن ها در حین زلزله دارد. فلسفه ی اهمیت این موضوع، الگوهای رفتاری پیچیده برای عوارض توپوگرافی بوده که منجر به ایجاد تفاوت های قابل ملاحظه ای بین امواج گسیل شده از چشمه و امواج رسیده به سطح زمین می شود. با توجه به حساسیت نتایج تحلیل لرزه ای به خصوصیات هندسی بخصوص عوارض سطحی، تحلیل های پارامتریک در حوزه خصوصیات هندسی تمرکز بیشتری یافته و از طریق بی بعد ساختن نتایج خروجی، امکان تعمیم نتایج به ترکیبات متنوع از نظر هندسه و امواج برخوردی میسر می گردد. در مقاله حاضر برای چندین هندسه متفاوت، مطالعه ی عددی المان محدود با به کارگیری برنامه ی آباکوس (ABAQUS) انجام شده است. نتایج این تحقیق به وضح نشان می دهند پاسخ لرزه ای ساختگاه از نظر کیفی مشابه ولی از نظر کمی بسیار متفاوت است. اگر چه عموما از یک فاکتور بدون بعد بنام ضریب شکل به عنوان مهمترین خصوصیت هندسی در تعیین پاسخ لرزه ای ناهمواری ها و توپوگرافی ها استفاده می شود ولی در رابطه با توپوگرافی های با زاویه ی شیب متفاوت، فاکتور طول شیب توپوگرافی نیز باید به عنوان یکی دیگر از خصوصیات هندسی تاثیرگذار در تقویت امواج لرزه ای مورد توجه قرار گیرد و  بررسی ضریب شکل به تنهایی در تعمیم دادن نتایج، کافی و مناسب نخواهد بود.
    کلیدواژگان: اثرات توپوگرافی، پاسخ لرزه ای ساختگاه، خصوصیات هندسی توپوگرافی، ضریب شکل، طول شیب
  • ساینا فیروزی یگانه، احمدرضا محمودزاده، امیر گلرو*، محمدرضا جهانشاهی صفحات 29-44
    برداشت داده های مربوط به خرابی های سطحی روسازی از نقطه نظر مدیریت روسازی، از اهمیت بالایی برخوردار است و علی رغم وجود حسگرها و تجهیزاتی که اکنون موجود است و می توانند با دقت بسیار بالا به برداشت خرابی و بررسی وضعیت روسازی بپردازند، هزینه های مربوط به تهیه، استفاده و نگهداری از آن ها بسیار زیاداست که این امر خود دلیلی  برای عدم پایش مداوم سلامت و وضعیت روسازی می شود و درنتیجه، خسارت و هزینه های زیادی به وجود می آورد. هدف این مقاله معرفی یک فناوری نوین و مقرون به صرفه است که بتواند با دقت قابل قبول به برداشت خرابی ها نظیر شیارشدگی بپردازد. فناوری مورد استفاده در این مطالعه، حسگر کینکت است که علاوه بر قیمت مناسب آن قابلیت ثبت تصاویر رنگی و عمق متناظر، را به صورت همزمان دارد. در این راستا وسیله ای طراحی و ساخته شد و از سطح روسازی داده برداری هایی صورت گرفت تا قابلیت و محدودیت های این رویکرد مورد ارزیابی قرار بگیرد. در ادامه مراحل بهبود کیفیت تصاویر دریافت شده از قبیل کاهش نویز تصاویر با اعمال فیلترهای پردازش تصویر نظیر گوسین، و انتخاب قسمت مرکزی داده ها بیان شده است. همچنین نتایج کالیبراسیون دوربین با استفاده از تصاویر برداشتی رنگی و عمق، و همچنین اصلاح شیب تصاویر با الگوریتم های SVD توضیح داده شده است. پس از آن با به کارگیری فناوری پردازش تصویر و الگوریتم های SURF و MSAC، تصاویر عمق مختلف به یکدیگر دوخته شد و یک ساختار سه بعدی از سطح روسازی به دست آمد تا بتوان با استفاده از آن به بررسی خرابی های دارای بعد عمق در سطح روسازی پرداخت.
    کلیدواژگان: مدیریت روسازی، حسگر کینکت نوع دوم (V2)، پردازش تصویر، داده برداری از سطح روسازی، سه بعدی سازی روسازی
  • محمد علی خدابنده، محسن کرامتی*، سید مهدی حسینی، صابر نوکنده صفحات 45-58
    خاک های رمبنده جزء خاک های مساله دار هستند که تحت تنش یکسان، با افزایش درصد رطوبت میزان کاهش حجم بسیار زیادی از خود نشان می دهند. هدف از این پژوهش ارزیابی پتانسیل رمبندگی و پارامترهای مقاومت برشی این خاک ها در اثر اشباع شدگی ناشی از نفوذ آلاینده هایی از قبیل شیرابه ها و پساب ها و مواد شیمیایی به خاک است. خاک مورد استفاده در این پژوهش خاک لس منطقه کلاله استان گلستان می باشد که در رده CL قرار می گیرد. از آنجا که امکان تفکیک اجزای شیرابه مخصوصا در عمرهای مختلف و با pH های متفاوت وجود نداشت، بنابراین از دو عامل اسید سولفوریک و سدیم هیدروکسید به عنوان نمایندگان شیرابه و در pH های مختلف استفاده شد و آزمایش های فروریزش و برش مستقیم بر روی نمونه های خاک و در شرایط اشباع با شیرابه ها انجام گردید. همچنین تاثیر درصد آلودگی بر میران فروریزش خاک بررسی شد. نتایج آزمایش های فروریزش نشان می دهند که شیرابه های با pH پایین و اسیدی باعث افزایش پتانسیل رمبندگی خاک شده و شیرابه های با pH  بالا و قلیایی، رمبندگی کمتری را ایجاد می کنند به نحوی که در 1pH= مقدار 08/5 درصد افزایش فروریزش و در 14pH= مقدار 04/2 درصد کاهش فروریزش نسبت به 7pH= در خاک مشاهده می شود، بنابراین می توان نتیجه گرفت که دامنه تغییرات پتانسیل رمبندگی خاک در pH های پایین و اسیدی بسیار بیشتر از pH های بالا و قلیایی است. نتایج آزمایش های برش مستقیم نشان می دهند که باکاهش pH شیرابه چسبندگی خاک افزایش یافته و با افزایش pH چسبندگی خاک کاهش می یابد به گونه ای که در 1pH= مقدار 82% افزایش چسبندگی و در 14pH= مقدار 44% کاهش چسبندگی نسبت به 7pH= مشاهده می شود. در خصوص زاویه اصطکاک داخلی عکس این مطلب صادق است یعنی با کاهش pH شیرابه زاویه اصطکاک داخلی خاک کاهش یافته و با افزایش pH شیرابه زاویه اصطکاک داخلی خاک افزایش می یابد به گونه ای که در 1pH= مقدار 46/2 درجه کاهش و در 14pH= مقدار 39/6 درجه افزایش در زاویه اصطکاک داخلی نسبت به 7pH= مشاهده می شود.
    کلیدواژگان: خاک رمبنده، پتانسیل رمبندگی، چسبندگی، زاویه اصطکاک داخلی، pH
  • مهدی شاه جویی، عبدالرضا حرمتی، بهرام رضایی* صفحات 59-66
    با کاهش سریع ذخایر معدنی، استخراج عناصر از شورابه ها و تلخابه ها (مانند منیزیم، پتاسیم و سدیم) موردتوجه خاصی قرار گرفته است. اگرچه املاح دریایی در علوم مختلفی کاربرد دارند اما استفاده از آن ها به دلایل مختلف اقتصادی و صنعتی محدود شده است. در مطالعه حاضر، روشی مقرون به صرفه برای استخراج هیدروکسید منیزیم با استفاده از هیدروکسید سدیم در مقیاس آزمایشگاهی (1000 میلی لیتر) و نیمه صنعتی (5000 لیتر) ارائه شده است. تحقیقات آزمایشگاهی به منظور بهینه سازی عوامل مهم شست وشو با ترکیبی از آب دریا و آب شیرین و بهترین دانسیته تلخابه برای افزودن هیدروکسید سدیم انجام شد. متعاقبا، این نتایج با مخزن نگهداری هیدروکسید سدیم (mm1430×1050×1050) و راکتور تلخابه (mm2770×1800×1800) مورد ارزیابی قرار گرفت. هم چنین، برای انتخاب چرخه شست وشو منطبق با فرایند، نتایج حاصل از دو مرحله شست وشوی مجزا با استفاده از کلاسیفایر (mm6000×500×500) و حوضچه های پلی اتیلنی روباز (mm 2500×1000×1000)  مقایسه شدند. نتایج نشان داد، بالاترین عیار و بازیابی در 15 دقیقه با مصرف 5 میلی لیتر هیدروکسید سدیم و سرعت همزن 180 دور در دقیقه در 5 مرحله شست وشو با ترکیبی از 2 لیتر آب شیرین و 9 لیتر آب دریا به ترتیب 7/99 درصد و 87/46 درصد بود. نتایج چرخه شست وشو نشان داد کلاسیفایر دارای نتایج قابل قبولی نبوده ولی با استفاده از 3 حوضچه پلی اتیلنی مشابه می توان به نتایج بسیار نزدیک در مقیاس آزمایشگاهی دست یافت. در ارزیابی های نیمه صنعتی بر تاسیس یک حوضچه برای نگهداری پساب دریاچه های نمک به مدت 7 روز تاکید شد که منجر به افزایش غلظت کانی های شوئینیت و کائینیت گردید و با نتایج XRD همخوانی کامل داشت.
    کلیدواژگان: املاح دریایی، هیدروکسید منیزیم، پساب دریاچه های نمک، حوضچه پلی اتیلن، شورابه، راکتور نیمه صنعتی، شستشو و پالایش
  • اسماعیل شاکری، فرهاد بهنام فر* صفحات 67-76
    در این پژوهش رفتار جانبی غیرخطی دیوارهای برشی فولادی- بتنی مطالعه می شود. اثر عواملی مانند ضخامت صفحه فلزی، ضخامت پوشش بتنی، فاصله برش گیرها و مقاومت مشخصه بتن بر روی مشخصات رفتار جانبی دیوار برشی مرکب فولادی-بتنی بررسی شده و مقایسه می گردد. برای این مطالعه، از تحلیل غیرخطی جانبی با بهره گیری از نرم افزار آباکوس (ABAQUS) استفاده می شود. ابتدا رفتار یک دیوار آزمایشگاهی مدل سازی و صحت سنجی می گردد. سپس اثر عوامل یاد شده با درنظر گرفتن بازه منطقی تغییرات آن ها بررسی شده و تحلیل های متعددی انجام می شود. نتایج تحلیل حاکی از آن است که از بین سایر متغیرها، ضخامت صفحه فولادی بیشترین تاثیر را بر رفتار جانبی غیرخطی این دیوار دارد. این تحقیق از نظر تعداد متغیرهای مورد بررسی و بازه مقادیر آن ها، مدل سازی همه جزییات، و ارائه روند تغییرات مشخصات رفتار جانبی دیوار به صورت تابعی از عوامل فوق، از پژوهش های مشابه متمایز است.
    کلیدواژگان: دیوار برشی مرکب، رفتار غیرخطی، سختی، مقاومت، شکل پذیری
  • علیرضا رهایی*، محمد احمد خان پور، نگین صادقی صفحات 77-84
    در طی سال های اخیر محققین برآن شدند تا با کمی نمودن خسارت های وارد بر سازه ها دید جامع تری نسبت به آسیب های وارد بر سازه ها داشته باشند. بنابراین محققین مختلف با در نظر گرفتن ابعاد مختلف رفتاری سازه ها به ارائه شاخص های متنوعی پرداختند. در این میان شاخص های خرابی بر اساس شکل پذیری پلاستیک و تغییرشکل جانبی نسبی به دلیل سادگی مورد توجه بیشتر محققان قرار گرفته است. از سوی دیگر برای کنترل خسارت های وارده بر سازه ها، روشی تحت عنوان طراحی بر اساس عملکرد، مورد توجه گسترده آیین نامه های جهان قرار گرفته است. در این تحقیق چند نمونه قاب بتن مسلح خمشی معمولی در نظر گرفته شده است و بر روی آن ها تحلیل های دینامیکی غیرخطی تاریخچه زمانی و تحلیل بار افزون انجام شده است. درتحقیق حاضر شاخص خرابی پارک و آنگ، شاخص خسارت سختی، شاخص تغییر شکل جانبی، شاخص نرم شدگی حداکثر و شاخص نرم شدگی نهایی مورد بررسی قرار گرفته اند. سطوح عملکرد قاب ها بر اساس FEMA-356 مشخص شده است. در نهایت ارتباط بین سطوح عملکرد قاب های بتنی و شاخص های خرابی مذکور استخراج و ارائه گردیده است.
    کلیدواژگان: شاخص خرابی، سطوح عملکرد، تحلیل دینامیکی غیرخطی، تحلیل بارافزون، قاب بتن مسلح
  • فرهاد هوشیاری پور*، مصطفی دهقان، سید حسین مهاجری صفحات 85-98
    حوضچه های آرامش واگرا به دلیل کارایی هیدرولیکی قابل‎قبول و داشتن نقش تبدیل بین سازه بالادست و پایین دست، مورد توجه طراحان هستند. در مقاله حاضر به کمک شبیه سازی عددی در نرم افزار فلوئنت، تاثیر آب‎پایه انتهایی بر مشخصات پرش هیدرولیکی و استهلاک انرژی در حوضچه های آرامش واگرای تدریجی مطالعه می گردد. برای انجام این کار حوضچه ای با دو زاویه مختلف واگرایی و چهار موقعیت مختلف آب پایه در محدوده عدد فرود 4 تا 8 مدل سازی شد. مطابق نتایج با افزایش میزان واگرایی، عمق ثانویه و طول پرش کاهش و استهلاک انرژی افزایش می یابد. هم چنین هرچه آب‎پایه به ابتدای حوضچه نزدیک تر باشد عمق ثانویه، طول پرش و استهلاک انرژی کم تر و در نقاط نزدیک، پرش ایجاد شده نوسانی خواهد بود. بر اساس نتایج کمی، در یک واگرایی مشخص، موقعیت آب‎پایه می‎تواند تا 20% کاهش عمق ثانویه، تا 90% افزایش میزان استهلاک انرژی و تا 26% کاهش طول پرش را به همراه داشته باشد.
    کلیدواژگان: پرش هیدرولیکی، استهلاک انرژی، طول پرش، عمق ثانویه پرش، فلوئنت، آب پایه
  • محمدحسین خلج زاده، محمد آزادی* صفحات 99-108
    با افزایش روز افزون جمعیت شهری و ایجاد مشکلات ترافیکی، لزوم استفاده از فضاهای زیرزمینی در بخش حمل ونقل اجتناب ناپذیر است. تحقیقات اخیر نشان داده است که پاسخ لرزه ای سطح زمین بر روی تونل ها، می تواند از حرکت میدان آزاد در طول زلزله متفاوت باشد و الگوی انتشار امواج لرزه ای را تغییر دهد و باعث تغییر در پاسخ زمین و پی ساختمآن ها شود. با این حال تا کنون این تاثیرات در آیین نامه های لرزه ای برای طراحی سازه های سطحی لحاظ نشده است. در این تحقیق به روش تفاضل محدود با استفاده از نرم افزار FLAC 2D به بررسی اثرات حفر تونل بر روی تقویت امواج زلزله در سطح زمین پرداخته شده است. با مدل سازی های عددی صورت گرفته، تاثیر سرعت موج برشی خاک تحت امواج هارمونیک با فرکانس و دامنه های متفاوت در دو حالت با حضور تونل و میدان آزاد بررسی شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که سختی خاک و پوشش تونل و هم چنین محتوای فرکانسی امواج، تاثیر بسزایی در پاسخ زمین می گذارد و می تواند حداکثر شتاب سطح زمین را در شرایط امواج هارمونیک تا حدود 3/1 و با اعمال شتاب نگاشت زلزله بم تا 7/1 برابر افزایش دهد. اثر حضور تونل تا فاصله 15 برابر شعاع آن بوده است و در فواصل بیشتر بی تاثیر می شود. ضرایب بدست آمده برای بزرگنمایی پاسخ زمین می تواند در پهنه بندی لرزه ای مناطق شهری و برای طراحی لرزه ای سازه های سطحی در محدوده تحت تاثیر تونل، مورد استفاده قرار گیرد
    کلیدواژگان: تونل، پاسخ لرزه ای زمین، تفاضل محدود، تقویت امواج زلزله، FLAC 2D
  • مهشید شهبازی سحرانی، سیامک بوداق پور*، محسن میرمحمدی، احمدرضا حاجی زاده صفحات 109-118
    امروزه توسعه فناوری و استفاده از ابزارآلات گوناگون موجب افزایش آلودگی های زیست محیطی شده است. یکی از آلودگی های خطرناک در محیط های بسته، گاز رادن (Rn-222) است. این گاز یک پرتوزای طبیعی بدون رنگ، بو و مزه است. طبق گزارش EPA و بسیاری از سازمان های بین المللی دیگر، گاز رادن دومین عامل سرطان ریه پس از سیگار محسوب می شود. در این تحقیق، اندازه گیری گاز رادن در 30 نقطه از شهر تهران و با استفاده از دستگاه اتاقک نفوذی گاز رادن انجام شد. دستگاه ها به مدت 3 ماه در محل قرار گرفت و سپس برای آنالیز به آزمایشگاه منتقل شد. میانگین غلظت گاز رادن در شهر تهران 3Bq/m104 به دست  آمد؛ به گونه ای که حداکثر و حداقل غلظت به ترتیب برابر با 3Bq/m2/460 (شهرک شهید باقری در غرب تهران) و کم تر از 3Bq/m31 (شهید عراقی در شمال تهران) بود. در انتها، ارزیابی ریسک گاز رادن با استفاده از روش ارائه شده توسط  EPA انجام شد. نتایج نشان داد نرخ مرگ و ریسک ناشی از سرطان ریه برای مردان سیگاری مستقل از سن، 14 برابر مردان غیرسیگاری است. هم چنین، نرخ مرگ و ریسک برای زنان سیگاری، 12 برابر زنان غیرسیگاری است. نرخ مرگ و میر برای زنان غیرسیگاری و سیگاری به ترتیب حدود 4 و 5/1 برابر مردان غیرسیگاری و سیگاری به دست  آمد. هم چنین مشاهده شد میزان این ریسک برای زنان غیرسیگاری و سیگاری تقریبا 5/1 برابر مردان غیرسیگاری و سیگاری است. در مجموع، خطر این نوع سرطان باید برای سنین بالاتر از70 و  افراد سیگاری و به ویژه در زنان، جدی تر پیگیری گردد.
    کلیدواژگان: آلودگی هوا، محیط های بسته، گاز رادن، سرطان ریه، ارزیابی ریسک
  • مهدی اسفندی سرافراز*، فخرالدین دانش صفحات 119-128
    در چند سال اخیر استفاده از مواد کامپوزیت جهت تقویت و مقاوم سازی سازه های بتن مسلح رشد چشمگیری داشته است. تحقیقات بسیاری در خصوص افزایش ظرفیت باربری محوری، ظرفیت برشی و شکل پذیری ستون های بتن مسلح دور پیچ شده با الیاف کامپوزیت انجام گرفته است  که همه این تحقیقات نشان از عملکرد مناسب مواد کامپوزیت در بهبود عملکرد ستون های بتن مسلح دارد، اما دورپیچ کامپوزیت تاثیر چندانی بر روی افزایش ظرفیت خمشی و ظرفیت باربری جانبی ستون های بتن مسلح ندارد. در این مقاله از میلگردهای کامپوزیت مدفون در نزدیک سطح که NSM (Near Surface Mounted) نامیده می شود، جهت افزایش ظرفیت خمشی ستون های بتن مسلح استفاده می گردد. این روش شامل قرار دادن میلگردهای NSM در داخل شیارهای ایجاد شده بر روی سطح بتن و پر کردن داخل شیار با چسب مخصوص می باشد. به این منظور هفت نمونه ستون بتن مسلح ساخته شده و با درصد مختلف میلگردهای NSM تقویت شده است. نمونه های ساخته شده، تحت بارگذاری محوری ثابت و جابه جایی جانبی سیکلی قرار گرفته و نتایج آن بررسی شده است. هم چنین عملکرد این روش در ترکیب با دورپیچ FRP نیز مورد بررسی قرار گرفته است. لزوم مهار انتهای میلگردهای NSM در داخل بتن نیز بخش دیگری از این تحقیق است. نتایج آزمایش های نشان از عملکرد مناسب میلگردهای NSM در ترکیب با دورپیچ FRP در افزایش ظرفیت خمشی، سختی و میزان انرژی جذب شده توسط ستون های بتن مسلح دارد.
    کلیدواژگان: مقاوم سازی خمشی، ستون بتن مسلح، مواد کامپوزیت، میلگرد مدفون در سطح، استهلاک انرژی
  • سارا نظیف*، محمد غلامی مایانی، بردیا روغنی صفحات 129-142
    به طور معمول مدیریت و بهره برداری از تصفیه خانه های فاضلاب بر مبنای کنترل کیفیت آب خروجی و مقایسه آن با استانداردها صورت می پذیرد. در نتیجه، شبیه سازی فرآیند تصفیه در واحدهای مختلف تصفیه خانه و ارزیابی عملکرد آن ها ضروری است. در تحقیق پیش رو سعی بر آن است تا با در نظر گرفتن متغیرهای تاثیرگذار جریان ورودی بر عملکرد این واحد ها، کارایی تصفیه خانه را مورد ارزیابی قرار داد. برای ارزیابی نحوه اثرگذاری عوامل مختلف بر فرآیند تصفیه، در کنار داده های اندازه گیری شده سیستم، مدل شبیه سازی فرآیند تصفیه نیز توسعه داده شده و کالیبره می شوند. سپس اهمیت نسبی هریک از متغیر های فوق در عملکرد سیستم مورد ارزیابی قرار می گیرد و متغیرهای دارای اولویت بالا تعیین می گردند. در گام بعد بر مبنای میزان اهمیت متغیرها، شاخص های عملکردی (Performance functions) تعریف می شوند. بر اساس این شاخص های عملکردی می توان موفقیت سیستم در تامین اهداف از پیش تعیین شده را ارزیابی نمود. در تحقیق حاضر از شاخص های عملکردی میزان حذف COD و جامدات معلق (SS) برای این منظور استفاده شده است. این فرایند سبب کاهش هزینه ها و ریسک ناشی از شکست سیستم می شود. الگوی پیشنهادی بر روی تصفیه خانه ای در کشور آلمان پیاده سازی گردید. شاخص های انتخاب شده دارای تغییر پذیری مناسبی در برابر متغیرهای جریان ورودی (مانند دبی و ذرات متعلق) بوده و به خوبی می توان تغییرات این متغیرها را رصد نمود. در نتیجه، می توان عملکرد کل و واحد های تصفیه خانه را با دقت قابل قبولی تخمین زد و بررسی کرد. در نهایت، امکان اتخاذ سیاست های پیشگیرانه به منظور بهبود عملکرد تصفیه خانه های فاضلاب و مدیریت ریسک آن ها برای بهره بردار ایجاد می شود.
    کلیدواژگان: شاخص ارزیابی عملکرد، تصفیه خانه فاضلاب، شبیه سازی فرآیند تصفیه، مدل سازی تصفیه خانه فاضلاب، لجن فعال
  • حسن علی مسلمان یزدی*، محمدرضا مسلمان یزدی، عرفان محمدی صفحات 143-156
    مهم ترین شاخص موفقیت یک پروژه علاوه بر مقرون ب صرفه بودن، اتمام آن در زمان پیش بینی شده است. در پروژه هایی مانند متروسازی، سدسازی و غیره، تاخیر در اجرای پروژه موجب بروز مشکلات گسترده در سطوح اقتصادی، اجتماعی و گاهی سیاسی در کشور خواهد شد. جهت جلوگیری یا کاهش تاخیرات در اجرای پروژه های عمرانی، نیاز به برنامه ریزی در زمینه بهینه سازی زمان کاملا احساس می شود. هدف اصلی این تحقیق، بررسی تاخیر در احداث متروی کرج می باشد که در این راستا، علل تاخیرات پروژه شناسایی شده و مورد ارزیابی قرار گرفته اند. درگام نخست با بررسی مستندات پروژه، پرسش نامه ای طراحی شده است و با تکمیل آن توسط مجموعه ای از متخصصین (کارشناسان فنی کارفرما،پیمانکار و مشاور متروی کرج)، عوامل تاخیر در احداث متروی کرج، شناسایی شده اند. پرسش نامه مورد استفاده دارای 50 سوال در قالب 5 دسته اصلی است که شامل عوامل تاخیر مربوط به کارفرما، مشاور، پیمانکار، عوامل محیطی و شرایط جوی و تاخیر مربوط به عوامل غیرقابل کنترل می باشد. در مرحله بعد این عوامل، با بکارگیری روش های تصمیم گیری چند معیاره فازی، وزن دهی و اولویت بندی شده اند. در انتها با استفاده از منطق فازی روشی برای تخمین میزان تاخیر پروژه ها ارائه شده است که بر اساس آن یک مدیر پروژه می تواند با بهره گیری از نظر متخصصین، از میزان پیشرفت پروژه خود مطلع گردیده و اقدامات لازم جهت بهره برداری سریع تر از آن را انجام دهد.
    کلیدواژگان: تاخیر، منطق فازی، تصمیم گیری چند معیاره، مترو، مدیریت ساخت
  • میثم نوری، فرزین سلماسی* صفحات 157-168
    در این تحقیق تاثیر آستانه بر ضریب دبی دریچه قطاعی در جریان آزاد به صورت آزمایشگاهی بررسی شده است. شکل های مختلف آستانه شامل مثلثی، دایره ای، نیم دایره ای، ذوزنقه ای و مستطیلی استفاده شد. پارامترهای مورد مطالعه شامل طول، شیب بالادست، شیب پایین دست و ارتفاع آستانه می باشد. هم چنین تاثیر موقعیت قرارگیری آستانه بر روی ضریب دبی نیز مورد بررسی قرار گرفت به طوری که در حالت اول با بسته شدن دریچه، آستانه در زیر دریچه قرار گرفت و در حالت دوم با بسته شدن دریچه، آستانه در جلوی دریچه قرار گرفت. 43 مدل فیزیکی با استفاده از اشکال مختلف آستانه ها و هم چنین تغییر ابعاد آستانه ها برای یک شکل خاص  طراحی شد. نتایج نشان داد که آستانه هایی که با باز شدن دریچه، جلوی آن قرار می گیرند (آستانه های حالت دوم)، به صورت یک مانع عمل می کنند و موجب کاهش ضریب دبی خواهند شد. اما تاثیر آستانه های حالت اول مثبت ارزیابی شد. در بین این حالت از قرارگیری آستانه ها (آستانه های حالت اول)، در بین آستانه های نیم دایره ای و مثلثی، آستانه نیم دایره ای بیش ترین تاثیر را بر ضریب دبی دارد که باعث افزایش 30 درصدی ضریب دبی نسبت به دریچه بدون آستانه می شود. هم چنین آستانه های مستطیلی و ذوزنقه ای همواره باعث افزایش ضریب دبی می شوند. در این آستانه ها میزان افزایش ضریب دبی بستگی به نسبت طول آستانه نسبت به ارتفاع (L/Z) دارد به طوری که در (L/Z) های کم تر میزان ضریب دبی تا 25 درصد بیش تر خواهد شد. هم چنین برای آستانه های دایره ای و نیم دایره ای، دو رابطه رگرسیونی برای استفاده طراحان ارائه شد.
    کلیدواژگان: دریچه قطاعی، ضریب دبی، آستانه، جریان آزاد، اندازه گیری دبی جریان
  • محمد صباغ گل، وحید توفیق* صفحات 169-182
    در مهندسی ژئوتکنیک، بهسازی خاک های مسئله دار با افزودنی های شیمیایی سابقه طولانی دارد. در سالیان اخیر آثار نامطلوب زیست محیطی سیمان پرتلند، به عنوان پرمصرف ترین ماده ساخت و متداول ترین افزودنی شیمیایی در تثبیت خاک،  مورد توجه متخصصان صنعت ساخت جهان قرار گرفته است. در این راستا می توان، مواد ژئوپلیمری و فعال شده قلیایی را بهترین جایگزین سیمان پرتلند مطرح کرد. در این مطالعه از ژئوپلیمر بر پایه پوزولان طبیعی برای تثبیت خاک ماسه ای استفاده شده است. هم چنین تلاش شده است تا از خواص شیمیایی پودر شیشه به عنوان یک ماده ضایعاتی برای جایگزینی پوزولان طبیعی استفاده شود. محلول فعال کننده دو نوع بوده است. نوع І ترکیب سدیم هیدروکسید و سدیم سیلیکات مایع و نوع П شامل غلظت های مختلف سدیم هیدروکسید است. علاوه بر آزمایش مقاومت فشاری محدودنشده که معیار اصلی مقایسه نمونه ها بوده است، تحلیل پراش اشعه ایکس (XRD) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) جهت بررسی ریزساختاری ترکیبات ژئوپلیمری انجام شده است. نتایج نشان می دهد که با افزایش مقدار پوزولان و فعال کننده، مقاومت فشاری محدودنشده افزایش می یابد. هم چنین با افزایش غلظت فعال کننده نوع П، مقاومت فشاری محدودنشده نمونه ها افزایش می یابند. مقاومت های به دست آمده، با مقاومت نمونه های تثبیت شده با سیمان مورد مقایسه قرار گرفته شده است. نتایج تحلیل ریزساختاری نشان دهنده واکنش شدید افزودنی های شیمیایی و تشکیل ژل آلومینوسیلیکاتی در ترکیبات ژئوپلیمری است.
    کلیدواژگان: تثبیت خاک، ژئوپلیمر، پوزولان طبیعی، پودر شیشه، فعال سازی قلیایی
|
  • M.H. Taghavi Parsa, S. Peyman * Pages 3-18
    Nowdays, for the designing of underground structures in addition to common loads such as earthquakes, explosives loading is considered. Most of these structures around the world are constructed in a safe depth in the soil. The depth of earth where underground structure under explosive forces does not receive damage, called “safe”. The depth in design and construction of underground structures for use more of the anchor properties of the soil around the structure and minimize the structural weight and also using the damping properties of the soil to reduce the shock wave caused by the explosion of the exact penetrating weapons. Usually explosive loading of these structures is based on the relations and procedures from theoretical and experimental research. Also the numerical methods and using finite element softwares to calculate the explosion load of these structures has been prevalent. In this study the effects of buried explosion on a reinforced concrete underground structure is investigated numerically and analytically. The numerical simulation was carried out using finite element software AUTODYN. In order to analyze the how to explosive loading and underground structure response, the effect of weight of explosive and buried depth of structures was investigated. Additionally, numerical results with relations that presented in reliable scientific resources and US instructions for designing this type of structures were compared. Finally, according to the results of research, in order to improve the designing of these structures under explosion loading in soil, it’s suggested that the incremental factor doesn’t apply to such loads.
    Keywords: Underground Structure, Explosion Loading, Shock Ground Parameters, numerical simulation, Autodyn
  • S. Ghaffarpour Jahromi *, A. Vatani Oskouei, S. Karkhaneh Pages 19-28
    In order to study geometry of topographies on the seismic site response and evaluate essential parameters used for generalizing seismic results to the topographic irregularities, several numerical finite element studies have been performed by ABAQUS program, the results are presented in the form of the time history and dimensionless graphs. In this paper rectangular, trapezoidal and triangular topographies are studied with different heights (20-100 m) and different angles (15-75 degrees) to evaluate effect of shape ratio, height, length and angle of slope on the seismic response. Applied Seismic motion is the record of Manjil earthquake in horizontal direction. Besides, models are two-dimensional and flexible. ABAQUS infinite elements can be used to define infinite boundaries in the dynamic problems. These elements have elastic behavior and absorb the wave energy so that they act as absorbent boundaries. Researchers such as Nielsen, Preisig and Jeremic have examined the performance of these elements. Actually, if slope angle of topographic irregularities is increased in how slope length of topographies is decreased, seismic response will be weakened even though shape ratio is boosted. Also slope height of topographic irregularities is increased in how slope length of topographies is boosted too; seismic response will be amplified even though shape ratio is constant.
    Keywords: Topography Effects, Site Seismic Response, Topographies Geometric Characteristics, Shape Ratio, Slope Length
  • S. Firoozi Yeganeh, A. Mahmoudzadeh, A. Golroo *, M.R. Jahanshahi Pages 29-44
    The most important part in pavement management systems is data collection. The modern technologies which are used for this purpose, such as point-based lasers and laser scanners, are too expensive to purchase, operate, and maintain. Thus, it is rarely feasible for city officials in developing countries to conduct data collection using these devices. This paper aims to introduce a cost-effective technology which can be used for pavement distress data collection and 3D pavement surface reconstruction. The applied technology in this research is the Kinect sensor which is not only cost-effective but also sufficiently precise. The Kinect sensor can register both depth and color images simultaneously. An apparatus is designed and developed to hold an array of Kinect sensors. The cameras are calibrated and the slopes of collected images from surfaces are corrected via the Singular Value Decomposition (SVD) algorithm. Then, a procedure is proposed for stitching the RGB_D (Red Green Blue–Depth) images using SURF (Speeded-up Robust Features) and MSAC (M-estimator SAmple Consensus) algorithms in order to create a 3D-structure of the pavement surface. Finally, transverse profiles are extracted and some field experiments are conducted to evaluate the validity of proposed approach for detecting pavement surface defects.
    Keywords: Pavement Management, Pavement Data Collection, 3D Pavement Surface reconstruction, Kinect Sensor
  • M.A. Khodabandeh, M. Keramati *, S.M. Hosseini, S. Nokandeh Pages 45-58
    Collapse soils have a stable loose honeycomb-type structure in a low degree of saturation which is susceptible to a large reduction in total volume or collapse upon wetting. The aim of this study is to evaluate the collapse potential and shear strength parameters due to saturation of soil caused by the infiltration of contaminants including leachate wastewater and chemicals into the soil. Since the separation of leachate components is difficult, especially with change of ingredients and pH in long time, the two factors sulfuric acid and sodium hydroxide were used as representatives of the leachate in the pH of 1 to 14. Furthermore, collapse tests and direct shear tests were performed on soil samples which were saturated by leachate. Experimental results show that leachate with a low pH or acidic solutions increase the soil collapse potential; on the other hand, leachate with a high pH or alkaline solutions cause less soil collapse. Variation range of soil collapse in acidic solution was much more than alkaline solution. Direct shear test results demonstrate that acidic leachate increase the soil cohesion and reduce the internal friction angle of soils; however, alkaline leachate reduce the soil cohesion and increase the friction angle of soils.
    Keywords: Collapsible soil, Potential of Collapse, Cohesion, Internal Friction Angle, pH
  • M. Shahjooei, A.R. Hormati, B. Rezai * Pages 59-66
    Due to the world rapid depletion of mineral reserves, extraction of major elements (such as magnesium, potassium, sodium and etc.) from brines and bitterns has been a matter of discussion. Although sea salts applications in diverse branches of arts and sciences, industrial and economic factors has been limiting their production. In recent work, we represented affordable extraction method for magnesium hydroxide using sodium hydroxide (NaOH) in experimental (1000 ml) and pilot (5000 L) scale studied. The laboratory research aimed to optimization critical parameters as washing time with mixed sea and fresh water, and excellent bittern density for the dosage adding NaOH. High grade and recovery can be attained in 15 min time consumption 5 ml NaOH (12/5 M), stripping rate 180 RPM, 5 level washing combining 2 liter fresh water mixing 9 liter sea water respectively, 99/7% and 46/87%. Washing process indicated classifier had unsatisfied the cycle results, but applying 3 similar polyethylene ponds Outcomes acquired very close to laboratory scale. Furthermore, pilot assessments emphasized that design of salt work effluents for 7 days conditioning is urgent and unavoidable. Also, XRD analysis in conformity with increase concentration Kainite and schoenite during the certain time.
    Keywords: Sea salts, Magnesium Hydroxide, Salt work effluents, Brines, semi-industrial reactor
  • E. Shakeri, F. Behnamfar * Pages 67-76
    In this paper lateral behavior of composite shear walls is studied. The composite wall consists of a steel shear plate and a concrete cover connected together with a suitable mechanical means such as studs or bolts. The most important role for the steel plate of a composite shear wall is to increase stiffness and ductility while that of the concrete cover is to prevent buckling of the steel plate. The focal point in this study is to assess the variables affecting the lateral behavior of such walls, such as thickness of plate, thickness of concrete cover, spacing between the connectors and strength characteristics of concrete and steel. For modeling of the nonlinear behavior, material and geometric nonlinearities and large deformations are considered within the Abaqus software. According to the results of analysis, thickness of the steel plate proves to be the prime factor affecting lateral strength of the wall. On the other hand, lateral stiffness of the wall proves to be independent of the thickness of the concrete wall, spacing of the shear studs, and the compressive strength of the concrete cover. The study is distinguished from similar studies for the number of parameters studied and the extensive range of their values, detailed modeling of all components, and presenting the lateral behavior of the composite shear wall against the mentioned parameters.
    Keywords: Composite Shear Walll, Non-linear Behavior, stiffness, strength, Ductility
  • A.R. Rahaei *, M. Ahmad Khanpour, N. Sadeghi Pages 77-84
    In recent years, in order to have a comprehensive evaluation of structural damages, quantitative methods are developed. In this regard, several research works have been done. The damage indices are based on structural drift regarding the importance and vast application of performance-based design. In this paper, the relationship between the performance levels and damage indices are studied. Several models of RC moment resisting frames were selected and analyzed using dynamic and pushover methods. Furthermore, various damage indices i.e.; Park-Ang index, stiffness index, drift index, and maximum softening and Plastic softening index for different models were estimated. Finally, the relationship between the values of these indices and the performance levels of frames is discussed in accordance with FEMA-356.
    Keywords: Structural damage index, Performance level, Non-linear Dynamic Analysis, pushover analysis, RC Frame
  • F. Hooshyaripor *, M. Dehghan, S.H. Mohajeri Pages 85-98
    Expanding stilling basins not only are effective energy dissipators, but also appropriate translations between hydraulic structures. Hence, the present study aims at numerical simulation of the effect of end-sill location on the energy dissipation. Doing so, Fluent software was employed and hydraulic jump under two divergence angels and four end-sill locations in the range of 4 to 8 Froude number was examined. According to the results, for larger expansion angles, the sequent depth and jump length are lower and energy dissipation is much more. Moreover, as the end-sill closes to the basin’s entrance, the lower sequent depth, shorter jump, and less energy dissipation are observed. For very close locations more instability in the flow surface are seen. Results showed that for a given expansion angel, improving the location of the end-sill can decease 20% the conjugate depth, enhance 90% the amount of energy dissipation, and reduce 26% the jump length.
    Keywords: Hydraulic jump, energy dissipation, Jump length, Conjugate depth, Fluent
  • M.H. Khalaj Zadeh, M. Azadi * Pages 99-108
    Increasing urban populations and creating traffic problems, the use of the underground spaces in the transportation is inevitable. Recent studies have shown that seismic response of ground on tunnels can differ from free field movement during earthquake and change the model of propagation of seismic waves. However, these effects have not been used in the seismic standards for the design of surface structures. In this research, using the finite difference method and FLAC 2D software, the effects of tunneling on earthquake amplification on the surface has been studied. For this purpose, the variation of the shear wave velocity of the soil under harmonic waves by different frequencies and amplitudes in both forms of the presence of a tunnel and in the free field have been investigated. The results of the studies showed that soil hardness and frequency of waves have a significant effect on the site response, and can increase the acceleration of the surface in harmonic waves to about 1.3 and with the acceleration of the Bam earthquake to about 1.7 times. Whereas, the presence of tunnel does not affect at longer distances of 15 times its radius. The coefficients obtained the site response can be used in seismic zoning of urban areas and for the design of seismic structures in the area affected by the tunnel.
    Keywords: Tunnel, Site Response, Finite Difference, Amplification of Seismic Waves, FLAC 2D
  • M. Shahbazi Sehrani, S. Boudaqpour *, M. Mirmohammadi, A.R. Hajizadeh Pages 109-118
    In recent years, technology development and using various tools have led to produce environmental contaminations. Radon (Rn-222) is one of the dangerous and fatal indoor air pollution. According to Environment Protection Agency (EPA) and many other international organizations, Radon is major cause of lung cancer after smoking. In present research, Radon measurements have been done in 30 dwellings of Tehran using AEOI devices. According to research achievements, the average Radon concentration in Tehran is measured 104 Bq/m3. Maximum and minimum concentrations are 460.2 Bq/m3 in west and 31 Bq/m3 in north respectively. Risk assessment was done using EPA method. Results showed that independent of age, the lung cancer death rates and risk were 14 times or 12 times (for males and females respectively) greater for ever smokers than never smokers. In conclusion, females are more at risk than males. It was determined people who were older than 70 and also ever smokers are more at risk that must be followed up.
    Keywords: Air pollution, Radon gas, AEOI, lung cancer, risk assessment
  • M. Esfandi Sarafraz *, F. Danesh Pages 119-128
    This paper shows the results of an experimental study on the behavior of rectangular reinforced concrete columns that strengthened in bending with NSM FRP bars and CFRP jacketing under combined compression axial load and cyclic lateral loading. Near surface mounted (NSM) fiber reinforced polymer (FRP) is one of the best retrofitting techniques for reinforced concrete (RC) structures. This technique is based on inserting fiber reinforced polymer bars into slits in the cover of reinforced concrete members. For this purpose, seven rectangular RC columns including one control specimen constructed and tested under constant axial load and lateral cyclic displacement. Experimental parameters include different ratios of NSM FRP bar, maximum lateral load capacity, and failure modes are describes based on the test results. The crack patterns in the specimens are also presented. Also, the study was designed to evaluate the necessity of anchoring the end of NSM FRP bars in the foundation. The test results show that a significant increase in the load carrying capacity, stiffness, and energy dissipation of rectangular RC columns can be achieved by using the NSM technique.
    Keywords: Flexural Strengthening, NSM, FRP, reinforced concrete column
  • S. Nazif *, M. Gholami Mayani, B. Roghani Pages 129-142
    Typically, management and operation of wastewater treatment plants are based on comparison of the effluent quality with the defined standard values. Under this approach, only after the occurrence of a failure, the problem in system performance is recognized. In the present study, a new methodology is proposed to predict the wastewater treatment plant performance as well as its units, based on the inflow characteristics. For this purpose, first, the wastewater treatment plant simulation model is developed. After that, the relative importance of each inflow characteristic on the performance of the system is evaluated. Then, performance indicators are defined. In the present study, the chemical oxygen demand (COD) and suspended solids (SS) removal efficiency have been used for this purpose. This process reduces the costs and risks of the system failure. The proposed methodology in this study was implemented on a real case study. The selected indices well response to the inflow variables (such as flow and SS). As a result, it is possible to estimate and check the total and unit performance of wastewater treatment plant with acceptable accuracy. Finally, it can be used effectively to adopt preventive policies for improving the performance of wastewater treatment plants and risk management.
    Keywords: Performance evaluation indicator, Wastewater treatment plant, Treatment process simulation, Wastewater Treatment Modeling, Activated sludge
  • H. Mosalman Yazdi *, M.R. Mosalman Yazdi, E. Mohammadi Pages 143-156
    The most important indicator of a project’s success is not only it should be cost-effective, but also it should be ended on the predicted time. In some projects like constructing subways, dams and so on, delay in construction causes big problems in financial, social or political levels in the countries. To reduce or eliminate delays in construction projects, time optimization should be planned. The main goal of this project is to study the time delay in construction of Karaj subway. In this regard the reasons are recognized and evaluated. In the first step, by reviewing project documents and designing a questionnaire which was completed by a set of experts, factors of delay in constructing Karaj subway were recognized. In the next step, by using multi-criteria decision-making methods, these factors were phased out, weighted and prioritized. At the end, by using Fuzzy logic and to estimate the delay of projects, a method was provided that according to it the project manager can use experts’ ideas and recognizes how much this project has progress and do necessary actions to have a more rapid exploitation.
    Keywords: Delay, Fuzzy Logic, Subway, MCDM, Construction management
  • M. Nouri, F. Salmasi * Pages 157-168
    In the present study, the effect of sill on the discharge coefficient (Cd) of radial gates in a free flow condition has been investigated. Variable geometric parameters of these sills are length, upstream slope, downstream slope and sill height. In addition, the effect of sill location on Cd was investigated so that in case 1, with an open gate, the sill was located in front of the gate. In case 2, the sill is located under the gate and not in front of it. In total, 43 physical models of different shapes of sills and different sizes of sills were used. The results showed that when the radial gate is open and sills are in front of the gates (case 1), the sill operates as a barrier and reduces Cd. But in case 2, the semicircle shape has a better performance and increases Cd by about 30%. Also, the rectangular and trapezoidal sills always increase Cd. In these sills, increases in Cd depend on the sill length to its height (L/Z). Small values of L/Z increase the discharge coefficient up to 25%. Finally, for circular and semicircular sill shapes, two regression equations were presented which can be used by designers.
    Keywords: Radial, Gate, discharge, sill, free, Measurement
  • M. Sabbagh Gol, V. Toufigh * Pages 169-182
    Improvement of problematic soils using chemical additives has had a long history in the field of geotechnical engineering. One of the common materials used for soil stabilization is Portland cement that has had detrimental impacts on the environment thus engineers are looking for a green material with the same characteristics as an alternative. Geopolymer materials have recently drawn attentions of civil engineers since they have similar properties to cement. In current study, natural pozzolan based geopolymer has been used for improvement of sandy soil. Besides efforts have been made to use glass powder as a replacement for natural pozzolan. Two kinds of alkaline activators were used. The first type was a combination of sodium hydroxide and liquid sodium silicate and the second type had different concentrations of sodium hydroxide. Beside the unconfined compressive strength test which was the main comparison criteria, the microstructural characteristics of geopolymeric samples were investigated with X-ray diffraction (XRD) and scanning electron microscopy (SEM). Results indicated that with the increase of pozzolan and activators, the unconfined compressive strength of the samples were increased. In addition, increasing the concentration of type II activator will lead to the increase of unconfined compressive strength of the samples.
    Keywords: Soil Stabilization, Geopolymer, Natural Pozzolan, Glass powder, Alkaline Activation